V. Czy zawsze, wszędzie i dowolną liczbę razy wolno odprawiać Mszę Św.?

W zasadzie duchowny posiadający, co najmniej, świę­cenia prezbiteratu i pozostający w łączności z Kościołem, ma prawo w każdym dniu i o każdej godzinie sprawować Eucharystię. Przepisy liturgiczne, zgodnie z którymi na­leży postępować, stawiają jednak pewne niewielkie ogra­niczenia. Nie sprawuje się Eucharystii w Wielki Piątek i Wielką Sobotę. Msza św. sprawowana w Wielką Sobotę, późnym wieczorem czy w nocy, jest związana z dniem na­stępnym - Niedzielą Zmartwychwstania Pańskiego. W Wielki Czwartek, prócz Mszy Wieczerzy Pańskiej, je­dynie w kościołach katedralnych w godzinach porannych biskup wraz z kapłanami diecezji celebruje uroczystą Mszę św. z poświęceniem krzyżma i oleju chorych.

Co do miejsca sprawowania Eucharystii oczywiste wydaje się, iż powinien być to kościół lub kaplica. Prawo­dawca dopuszcza więcej możliwości, wskazując na miej­sca święte w ogóle, a nawet w wypadku konieczności ze­zwala na odprawianie Mszy św. w odpowiednim miejscu. Miejscami świętymi są te, które będąc poświęcone lub po­błogosławione według przepisów liturgicznych, przezna­czone zostały do kultu Bożego lub na grzebanie wiernych, są więc nimi: kościoły, kaplice, sanktuaria i cmentarze. Jeśli natomiast chodzi o miejsce odpowiednie, pozostawia się decyzję roztropnemu osądowi ewentualnego celebran­sa, który musi wiedzieć, że miejsce to musi być godne, sprzyjające skupieniu modlitewnemu, nie zagrożone nie­bezpieczeństwem profanacji.

Miejscem ewentualnego sprawowania Eucharystii, wy­odrębnionym z ogólnych zasad, jest świątynia jakiegoś Kościoła lub wspólnoty kościelnej nie mającej pełnej jedności z Kościołem katolickim. Z tej ewentualności można skorzystać tylko wtedy, gdy istnieje słuszna przy­czyna i zgadza się na to ordynariusz miejsca. Należy oczy­wiście zadbać o wykluczenie możliwego zgorszenia.

Gdy celebrans zadbał już o odpowiednie miejsce, nie może zapomnieć także o właściwym, odpowiednio przy­gotowanym ołtarzu, na którym wolno mu będzie spra­wować Eucharystię. Zasadniczo Najświętszą Ofiarę na­leży składać na ołtarzu poświęconym lub pobłogosławio­nym, jeśli chodzi o miejsca święte. Gdy natomiast Msza św. ma być odprawiona poza miejscem świętym, np. w do­mu osoby chorej, można użyć odpowiedniego stołu. Nie wolno jednak zapomnieć w takiej sytuacji o nakryciu tego stołu obrusem i korporałem.

Dbałość Kościoła o szacunek do Świętych Postaci, jak i odpowiednią powagę przy sprawowaniu Eucharystii, sta­wia również ograniczenia co do liczby sprawowanych Mszy św. przez jednego kapłana tego samego dnia. Tylko w rejonach, gdzie brakuje kapłanów, ordynariusz miejsca może, dla słusznej przyczyny, zezwolić na odprawienie drugiej Mszy św. w dni zwykłe (binacja), a gdy tego wy­maga konieczność duszpasterska - także trzeciej w nie­dziele i święta nakazane (trinacja). Decyzję o takiej ko­nieczności podejmuje zawsze ordynariusz po uprzednim zapoznaniu się z lokalną sytuacją.

Gdyby gdzieś zaistniała taka sytuacja, że byłaby ko­nieczność odprawiania w dni powszednie więcej niż dwóch Mszy Św., a w niedziele i święta nakazane więcej niż trzech, o stosowne zezwolenie należałoby się zwrócić za pośrednictwem biskupa diecezjalnego do Kongregacji do spraw Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów.

Prócz zezwoleń, które znajdują się w kompetencji or­dynariusza miejsca czy Kongregacji do spraw Kultu Bo­żego i Dyscypliny Sakramentów, także Prawodawca dopu­szcza szczególne wypadki, kiedy można odprawić więcej niż jedną Mszę św. dziennie. Konkretyzację sytuacji prze­widzianej w kan. 905 §1 odnajdujemy we wprowadzeniu ogólnym do Mszału Rzymskiego, gdzie zezwala się na odprawienie drugiej Mszy Św.:

• w Wielki Czwartek - Msza św. krzyżma i Wieczerzy Pańskiej;
• w uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego - w noc paschalną i w ciągu dnia;
• na synodzie, podczas wizytacji pasterskiej lub na zjeździe kapłanów, podczas koncelebry z biskupem albo jego delegatem;
• podczas zebrań duchownych zakonnych z własnym ordynariuszem lub jego delegatem.

Zgodnie ze starą tradycją rzymską w uroczystość Na­rodzenia Pańskiego można trzy razy odprawiać Mszę Św.: w nocy, o świcie i w dzień.

Podobna możliwość istnieje w dzień Wspomnienia Wszystkich Wiernych Zmarłych, z tym że intencje tych Mszy św. są wyznaczone. I tak: kto celebruje tylko jedną Mszę Św., może ją odprawić w intencji przyjętej lub własnej; kto celebruje dwie Msze Św., jedną z nich może odprawić w intencji przyjętej lub własnej, a drugą ma obowiązek odprawić za wszystkich zmarłych; kto nato­miast celebruje trzy Msze Św., jedną z nich może odpra­wić w intencji przyjętej lub własnej, drugą ma obowiązek odprawić za wszystkich zmarłych, a trzecią w intencji wyznaczonej przez Papieża.

Mimo wskazanych możliwości odprawienia więcej niż jednej Mszy św. dziennie, najlepiej jest, gdy kapłan odprawia tylko jedną Mszę Św., po uprzednim właści­wym przygotowaniu się do tej celebracji.

Kapłanom mniej gorliwym Prawodawca zaleca usil­nie, by często, a najlepiej codziennie odprawiali Mszę Św., pamiętając o tym, że w tajemnicy Ofiary eucharys­tycznej dokonuje się ustawicznie dzieło zbawienia. Trudno jednak wyobrazić sobie, by dobrze uformowany kapłan dobrowolnie rezygnował ze sprawowania Eucha­rystii na rzecz innych zajęć czy niewłaściwie rozumia­nego wypoczynku.