c.d.

     Już 23 marca Rada Ekumeniczna Kościołów w porozumieniu z World Jewish Congress skierowała do rządów brytyjskiego i amerykańskiego apel o złagodzenie ograniczeń imigracyjnych. Deklaracja mówiła między innymi:

    Sekretariat Rady Ekumenicznej Kościołów i sekretariat World Jewish Congress posiadają raporty, najbardziej wiarygodne, wskazujące, że kampania systematycznej eksterminacji Żydów, zorganizowana przez przywódców nazistowskich, zaostrzyła się. Proszą więc rządy alianckie o zwrócenie uwagi na absolutną konieczność zorganizowania niezwłocznie akcji pomocy prześladowanym wspólnotom żydowskim.

 Pastor Freudenberg, który uczestniczył w zebraniu Czerwonego Krzyża 12 lutego, przekazał ten dokument nuncjaturze w Bernie, a 4 maja 1943 r. charge d’affaires ad interim nuncjatury w Bernie przekazał go kardynałowi sekretarzowi Stanu.

 Ten dokument mógł zainspirować Sekretariat Stanu do wystosowania memorandum z 5 maja 1943 r., które wyrażało stanowisko Watykanu w kwestii deportacji:

      Żydzi znaleźli się w sytuacji przerażającej. W Polsce przed wojną było ich około 4-500.000, dzisiaj szacuje się, że ze wszystkimi, którzy przybyli z innych krajów okupowanych przez Niemcy, nie zostało ich nawet 100 tysięcy. W Warszawie utworzono getto, gdzie mieszkało około 650 tysięcy osób, a dzisiaj jest ich tam 20 do 25 tysięcy. Naturalnie, kilku z nich wymknęło się stamtąd. Nie ma jednak wątpliwości, że większość zamordowano. Po wielu miesiącach transportu tysiące tysięcy nie daje Żadnego znaku życia. Braku informacji od nich nie można wytłumaczyć inaczej jak tylko śmiercią, gdyż przedsiębiorczy charakter Żyda odznacza się tym, iż - jeżeli tylko żyje - w ten czy inny sposób się ujawnia (se vive si fa vivo). Utworzono specjalne obozy śmierci w sąsiedztwie Lublina (Majdanek) i koło Brestu ( Litoush). Mówi się, że są zamykani setkami w komorach, gdzie kończą Życie wskutek działania gazu. Transportowani tam są w bydlęcych wagonach, hermetycznie zamkniętych, z podłogą z palonego wapna.

     Stawano wobec raportów, w które trudno było wierzyć. Jedyna sprawa pewna była cisza deportowanych. Czy trzeba było wyciągać z tego tragiczne wnioski?   

c.d.n.