XVIII. Jakie
są formy kultu eucharystycznego?
Cały kult eucharystyczny
jest ściśle powiązany ze sprawowaniem Eucharystii. Można śmiało powiedzieć, że
sprawowanie Eucharystii w ofierze Mszy św. jest rzeczywistym źródłem i
jednocześnie celem kultu oddawanego Jej poza Najświętszą Ofiarą. Przez
modlitwę przed Chrystusem obecnym w Najświętszym Sakramencie wierni
przedłużają zjednoczenie z Nim, które osiągnęli w Komunii św.
Wśród najistotniejszych form kultu
eucharystycznego należy wymienić:
-
wystawienie
Najświętszego Sakramentu;
-
procesje
eucharystyczne;
-
kongresy
eucharystyczne.
Najczęstszą formą kultu
eucharystycznego jest wystawienie Najświętszego Sakramentu. Jest ono uzasadnione
w każdym kościele i kaplicy, w którym przechowywana jest Eucharystia.
Wystawienie Najświętszej Eucharystii pociąga do uznania cudownej obecności
Chrystusa i zachęca do zjednoczenia z Nim. Przy wystawieniu należy troskliwie
unikać wszystkiego, co mogłoby przysłonić pragnienie Jezusa, który ustanowił
Eucharystię głównie po to, by nam służyła jako pokarm, lekarstwo i pokrzepienie.
Prawodawca kościelny zalecił, żeby podczas odprawiania Mszy św. w tej samej
części kościoła czy kaplicy nie było wystawienia Najświętszego Sakramentu.
Najświętszy Sakrament
należy wystawiać w puszce lub w monstrancji, pamiętając o zapaleniu w pobliżu
świec. Podczas wystawienia w puszce należy zapalić
przynajmniej dwie świece, a w monstrancji -
cztery łub sześć.
Prócz wystawień
krótszych, np. na czas trwania nabożeństwa eucharystycznego, zaleca się, by w
kościołach i kaplicach stałego przechowywania Najświętszego Sakramentu
odbywały się co roku uroczyste jego wystawienia trwające dłuższy czas, nawet z
przerwami. Chodzi o to, by miejscowa wspólnota głębiej rozważała i adorowała
tajemnicę eucharystyczną. Istnieje również możliwość, aby ordynariusz miejsca,
ze względu na ważną i powszechną potrzebę, w kościołach, do których wierni
liczniej uczęszczają nakazał modlitwy błagalne przed wystawionym Najświętszym
Sakramentem, trwające przez dłuższy czas.
Osobami upoważnionymi do
wystawiania Najświętszego Sakramentu i udzielania Nim błogosławieństwa są:
biskupi, prezbiterzy i diakoni. W szczególnych jednak okolicznościach mogą
dokonywać wystawienia: akolici, szafarze nadzwyczajni Komunii Św., inni wierni
wyznaczeni przez ordynariusza miejsca. Nie mają oni jednak prawa udzielania
błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem.
Kolejnym sposobem kultu
eucharystycznego jest organizowanie procesji eucharystycznych. Wypada, by odbywały
się one po Mszach Św., podczas których konsekrowano hostię do procesji, lub po
dłuższych publicznych adoracjach, które odprawia się po Mszach św.. W
procesjach, kiedy Najświętszy Sakrament jest niesiony lub wieziony poza kościół
wśród śpiewów i uroczystych obrzędów, lud chrześcijański ma okazję, by złożyć
świadectwo swej wiary i pobożności wobec Chrystusa pod postacią chleba.
Dlatego też w Kodeksie Prawa Kanonicznego możemy przeczytać: Gdzie, zdaniem
biskupa diecezjalnego, jest to możliwe, należy dla publicznego świadectwa czci
wobec Najświętszej Eucharystii urządzać, zwłaszcza w uroczystość Ciała i Krwi
Chrystusa, procesję prowadzoną po drogach publicznych.
Nie trudno się domyślić,
że właśnie procesja w uroczystość Ciała i Krwi Chrystusa ma szczególne miejsce
wśród procesji eucharystycznych, jest ona wyrazem wspólnej wiary i uwielbienia
wobec Chrystusa eucharystycznego. Urządzając wszelkie procesje eucharystyczne,
należy brać pod uwagę miejscowe zwyczaje, zarządzenia dotyczące wystroju placów
i ulic, a także kolejność uczestników procesji. Podczas drogi, gdy jest taki
zwyczaj i przemawia za tym dobro duchowe, można urządzać krótkie nabożeństwa
przy ołtarzach stacyjnych, a także, szczególnie pod koniec procesji, udzielić
błogosławieństwa eucharystycznego. Wypada jednak, aby procesja wyruszała z
jednego kościoła i kończyła się w innym kościele czy kaplicy; jeśli jednak nie
ma takiej możliwości, może wrócić do kościoła, z którego wyszła. Na zakończenie
procesji udziela się błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem i po schowaniu
Hostii używanej w czasie procesji kończy się nabożeństwo.
Szczególną formą kultu
eucharystycznego są kongresy eucharystyczne, które mogą mieć zasięg lokalny,
regionalny lub ogólnokościelny. Celem tych kongresów jest doskonalsze
zgłębienie jakiegoś aspektu tajemnicy Eucharystii oraz uczczenie jej publicznie
w duchu miłości i jedności.
Aby móc w sposób właściwy przygotować kongres,
należy uwzględnić przede wszystkim następujące istotne elementy:
-
dostosowaną
do poziomu różnych grup wiernych gruntowną katechezę o Eucharystii, przede
wszystkim jako tajemnicy Chrystusa żyjącego i działającego w Kościele;
-
czynny
udział w świętej liturgii, sprzyjający pobożnemu słuchaniu słowa Bożego i
rozbudzający braterskie poczucie wspólnoty;
-
poszukiwanie
niezbędnych środków i podejmowanie dzieł społecznych służących postępowi ludzkiemu
oraz sprawiedliwemu podziałowi dóbr, również materialnych, na wzór pierwotnej
wspólnoty chrześcijańskiej, by z eucharystycznego stołu mógł przenikać wszędzie
ewangeliczny zaczyn jako siła budowania społeczności doczesnej i jako zadatek
przyszłej.
Po wystarczającym
okresie przygotowawczym można rozpocząć obchody kongresu eucharystycznego. Sama
uroczystość kongresowa powinna przebiegać według ustalonych wzorców:
-
sprawowanie
Eucharystii powinno być prawdziwie ośrodkiem i szczytem, do którego odnoszą się
wszystkie przedsięwzięcia i różne nabożeństwa;
-
nabożeństwo
słowa Bożego, sesje katechetyczne i prelekcje na publicznych zgromadzeniach
niech zdążają ku temu, by wybrany temat głębiej zbadać, a jego aspekty
praktyczne ukazać w jaśniejszym świetle jako zadanie życiowe;
-
należy
zadbać o stworzenie możliwości wspólnych modlitw lub dłuższej adoracji przed
wystawionym Najświętszym Sakramentem w wyznaczonych kościołach, które nadają
się do tego rodzaju nabożeństw;
-
przy
urządzaniu procesji, w której niesie się Najświętszy Sakrament ulicami miasta
wśród publicznych śpiewów i modlitw, należy kierować się zasadami dotyczącymi
procesji eucharystycznych, uwzględniając społeczne i religijne warunki
miejscowe.
Te trzy formy kultu
Najświętszego Sakramentu zostały wskazane przez Kościół i omówione w różnych
dokumentach wydanych przez hierarchię kościelną. To jednak nie znaczy, że
wyczerpują one wszystkie możliwości uczczenia Chrystusa eucharystycznego,
szczególnie w ramach kultu prywatnego. Dlatego też nie należy unikać szukania
własnych sposobów oddania czci i tym samym zbliżenia się do Boga poprzez
indywidualną najbardziej odpowiadającą poszczególnemu człowiekowi formę kultu.